π. Πέτρος Χίρς, Σχόλιο για την κοινή διακήρυξη του Πάπα και του Πατριάρχη Μόσχας στην Κούβα

“Οι περισσότεροι παρατηρητές της συνάντησης του Πατριάρχη Μόσχας Κυρίλλου με τον πάπα Φραγκίσκο, στην Κούβα την Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016, επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους σε πολιτικά, ηθικά ή άλλα δευτερεύοντα ζητήματα - μηνύματα της ιστορικής αυτής προσέγγισης. Για τον Ορθόδοξο παρατηρητή ωστόσο, ένα είναι το πρωτεύον θέμα: οι συνέπειες της κοινής δήλωσης τους, σε ο,τι αφορά την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία.

Από το ύφος και τη λεκτική διατύπωση του ανακοινωθέντος συνάγεται ότι το Βατικανό συνέταξε την αρχική μορφή της κοινής δήλωσης του πάπα και του Πατριάρχη Μόσχας, η δε Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία έκανε τις διορθώσεις (χαρακτηριστικό παράδειγμα η φράση: «πλήρης ενότητα»). Οι «συνθηματικές» φράσεις της νέας εκκλησιολογίας της Β’ Βατικανής Συνόδου είναι προφανείς σε πολλά σημεία του κειμένου. (Αν είχε γραφεί από εκπρόσωπο της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας, κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι η υιοθέτηση της νέας εκκλησιολογίας στη Μόσχα έχει προχωρήσει περισσότερο απ’ ότι αρχικά θεωρήθηκε).

Παρακάτω επισημαίνω ορισμένες φράσεις και προτάσεις της κοινής δήλωσης, που θα μπορούσαν να θυμίζουν τη νέα εκκλησιολογία της Β’ Βατικανής Συνόδου (και οι οποίες μπορούν να ερμηνευτούν ως συνεπείς προς αυτήν).

Δείτε ιδίως τις λέξεις με πλάγια γράμματα (italics) :

1. «συναντηθήκαμε ως αδελφοί στη Χριστιανική πίστη»

2. «για να συζητήσουμε τις αμοιβαίες σχέσεις μεταξύ των Εκκλησιών»

3. «μοιραζόμαστε την ίδια πνευματική Παράδοση της πρώτης χιλιετίας του Χριστιανισμού»

4. «να προσευχηθούμε στον Κύριο με ανανεωμένο ζήλο για την πλήρη ενότητα όλων των μαθητών Του»

5. «Πιστεύουμε ότι αυτοί οι μάρτυρες της εποχής μας, οι οποίοι ανήκουν σε διάφορες Εκκλησίες, αλλά όμως είναι ενωμένοι δια των κοινών παθημάτων τους, αποτελούν εγγύηση της ενότητας των Χριστιανών»

6. «Οι Ορθόδοξοι και οι Καθολικοί είναι ενωμένοι όχι μόνον διαμέσου της Παραδόσεως που μοιράζονται, της Εκκλησίας της πρώτης Χιλιετίας, αλλά επίσης δια της αποστολής τους: να κηρύσσουν το Ευαγγέλιο του Χριστού στον σημερινό κόσμο». Αυτή η αποστολή… αποκλείει κάθε μορφή προσηλυτισμού. Δεν είμαστε ανταγωνιστές, αλλά αδελφοί και η αντίληψη αυτή πρέπει να καθοδηγεί τις κοινές μας ενέργειες, καθώς και εκείνες που απευθύνονται προς τον έξω κόσμο. Προτρέπουμε τους Καθολικούς και τους Ορθοδόξους σε όλες τις χώρες να…. ομοφρονούν μεταξύ τους (τὸ αὐτὸ φρονεῖν ἐν ἀλλήλοις κατὰ Χριστὸν Ἰησοῦν -Ρωμ. 15,5). Κατά συνέπεια, δεν μπορεί να γίνει δεκτό να χρησιμοποιούνται αναξιόπιστα μέσα για την προσέλκυση πιστών από μία Εκκλησία σε μία άλλη…»

7. «Οι Καθολικοί και οι Ορθόδοξοι καλούνται να εργαστούν μαζί, αδελφικά, για την κήρυξη του Ευαγγελίου της σωτηρίας, για τη συμμαρτυρία ως προς την ηθική αξιοπρέπεια και την αυθεντική ελευθερία του προσώπου, ώστε ο κόσμος να πιστέψει…»

8. «Εν πολλοίς, το μέλλον της ανθρωπότητας θα εξαρτηθεί από τη δυνατότητά μας να δώσουμε από κοινού μαρτυρία για το Πνεύμα της Αληθείας, στους δύσκολους αυτούς καιρούς».

Πιστεύουμε ότι, η τελευταία αυτή φράση και η αναφορά του κειμένου της δήλωσης στην «πλήρη ενότητα» αποτελούν τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα μιας απομάκρυνσης από την Ορθόδοξη Εκκλησιολογία.

Σημ. Για το πλήρες κείμενο της κοινής δήλωσης (στα αγγλικά), βλ.http://www.pravoslavie.ru/english/90633.htm

Για περισσότερα στοιχεία σχετικά με τη νέα εκκλησιολογία της Β’ Βατικανής Συνόδου, από μια Ορθόδοξη οπτική, βλ. https://uncutmountainpress.com/…/the-ecclesiological-renov…/)

Πρωτοπρεσβύτερος Πέτρος Χιρς.