ΚΥ­ΡΙΑ­ΚΗ ΤΗΣ ΟΡ­ΘΟ­ΔΟ­ΞΙΑΣ

ΚΗ­ΡΥΓ­ΜΑ ΤΗΝ ΚΥ­ΡΙΑ­ΚΗ ΤΗΣ ΟΡ­ΘΟ­ΔΟ­ΞΙΑΣ

17/3/2019

κ. Δημητρίου Τσελεγγίδη
καθηγητοῦ τῆς Δογματικῆς Θεολογίας
τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης

Τήν πρώ­τη Κυ­ρια­κή τῶν Νη­στει­ῶν τῆς Μ. Τεσ­σα­ρα­κο­στῆς, ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μας ἑ­ορ­τά­ζει τήν Ἀ­να­στή­λω­ση τῶν εἰ­κό­νων της (843). Στήν Ἀ­να­στή­λω­ση αὐ­τή, ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μας βλέ­πει τήν συμ­πυ­κνω­μέ­νη καί ἀ­λά­θη­τη ἔκ­φρα­ση τῆς ταυ­τό­τη­τάς της. Βλέ­πει δη­λα­δή τήν ταυ­τό­τη­τά της, ὡς βι­ω­μέ­νη ἀ­λή­θεια καί Ἁ­γι­ο­πνευ­μα­τι­κή ζω­ή, στά εἰ­κο­νο­γρα­φη­μέ­να πρό­σω­πα τό­σο τῆς Θε­αν­θρώ­πι­νης Κε­φα­λῆς της, ὅ­σο καί στά πρό­σω­πα τῶν δο­ξα­σμέ­νων με­λῶν της, τῶν ἁ­γί­ων της.

Στήν εἰ­κο­νο­γρα­φί­α τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας ἔ­χου­με τήν εἰ­κα­στι­κή ἔκ­φρα­ση τοῦ δο­ξα­σμέ­νου θε­αν­θρω­πί­νου σώ­μα­τος τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας. Γι’ αὐ­τό καί δέν εἶ­ναι κα­θό­λου τυ­χαί­α ἡ ση­με­ρι­νή Εὐ­αγ­γε­λι­κή πε­ρι­κο­πή. Στήν πε­ρι­κο­πή αὐ­τή ἀ­κού­σα­με τήν ἐν Ἁ­γί­ῳ Πνεύ­μα­τι Ὁ­μο­λο­γί­α τοῦ Ἀ­πο­στό­λου Να­θα­να­ήλ πρός τόν Χρι­στό: «Σύ εἶ ὁ Υἱ­ός τοῦ Θε­οῦ» (Ἰ­ω. 1,50). Ἐκ­πλησ­σό­μα­στε καί κα­τα­νυσ­σό­μα­στε πραγ­μα­τι­κά ἀ­πό τήν με­γα­λει­ώ­δη τα­πεί­νω­ση τοῦ Υἱ­οῦ τοῦ Θε­οῦ, ὁ ὁ­ποῖ­ος, ἀ­φοῦ ἐ­πι­βε­βαί­ω­σε τήν Ὁ­μο­λο­γί­α τοῦ ἀ­γα­θοῦ ὄν­τως Ἀ­πο­στό­λου, ὀ­νό­μα­σε τόν ἑ­αυ­τό Του «Υἱ­ό τοῦ ἀν­θρώ­που» (Ἰ­ω. 1,52). Ἐ­πι­βε­βαί­ω­σε αὐ­τό ἀ­κρι­βῶς πού καί ἐ­μεῖς σή­με­ρα ἑ­ορ­τά­ζου­με μέ τήν εἰ­κο­νο­γρά­φη­σή Του, δη­λα­δή τήν τα­πει­νή κά­θο­δό Του ὡς ἀν­θρώ­που γιά τήν σω­τη­ρί­α καί τόν δο­ξα­σμό ὅ­λων ἐ­κεί­νων, πού θά ἐν­τά­σσον­ται καί θά πα­ρα­μέ­νουν ζων­τα­νοί στό μυ­στη­ρια­κό σῶ­μα Του, τήν Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α, τη­ρών­τας τίς ἅ­γι­ες ἐν­το­λές Του καί με­τέ­χον­τας στά θε­ουρ­γά μυ­στή­ριά της.

Σή­με­ρα, ἡ Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α δο­ξά­ζει πα­νη­γυ­ρι­κά ἐ­κεί­νους πού ἔ­ζη­σαν μέ εὐ­σέ­βεια καί ἐ­κεί­νους πού δι­α­τύ­πω­σαν συ­νο­δι­κά τά ἅ­για δόγ­μα­τά της, ὅ­σους δη­λα­δή ὀρ­θο­τό­μη­σαν τόν λό­γο τῆς ἀ­λη­θεί­ας καί τῆς εὐ­σε­βεί­ας. Πα­ράλ­λη­λα, ἀ­πο­κη­ρύσ­σει μέ κά­θε ἐ­πι­ση­μό­τη­τα τούς ἐκ­φρα­στές τῆς δυσ­σε­βεί­ας, ὀνομαστικά, ἀλ­λά καί τά ἐ­σφαλ­μέ­να φρο­νή­μα­τά τους, ὅ­πως δι­α­βά­ζου­με στό κα­θι­ε­ρω­μέ­νο Συ­νο­δι­κό τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας.

Σήμερα, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἑορτάζει τόν θρίαμβο τῆς πίστεώς της ἐναντίον ὅλων τῶν αἱρέσεων.

Οἱ πι­στοί εὐ­φραί­νον­ται ψυ­χι­κῶς, ὅ­ταν κοι­νω­νοῦν μέ τόν ἐ­ναν­θρω­πή­σαν­τα Θε­ό καί τούς Ἁ­γί­ους Του, μέ­σω τῶν εἰ­κό­νων τους, οἱ ὁ­ποῖ­ες ὑ­πο­δη­λώ­νουν εἰ­κα­στι­κῶς –κα­τά τό ἀν­θρω­πί­νως δυ­να­τόν- τήν χα­ρι­σμα­τι­κή θέ­ω­ση τοῦ ἀν­θρώ­που, ἡ ὁ­ποί­α ἀ­πο­τε­λεῖ καί τόν κύ­ριο σκο­πό τῆς ἐ­ναν­θρω­πή­σε­ως τοῦ Θε­οῦ Λό­γου.

Οἱ ἅ­γι­ες εἰ­κό­νες, «ἐν ἀ­ή­χῳ φω­νῇ», ἐκ­φρά­ζουν ἀ­λα­θή­τως τό πε­ρι­ε­χό­με­νο τῆς πί­στε­ως καί τῆς ζω­ῆς τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, ὅπως τό καθόρισε μέ κάθε ἀκρίβεια ἡ Ζ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος. Μέ­σω αὐ­τῶν, τό ἀ­ό­ρα­το πρω­τό­τυ­πο γί­νε­ται αἰ­σθη­τά πα­ρόν σ’­αὐ­τές καί οἱ πι­στοί τό βλέ­πουν χα­ρι­σμα­τι­κῶς μέ τά πνευ­μα­τι­κά αἰ­σθη­τή­ριά τους, «ἐν ἀ­ΰ­λῳ ὁ­ρά­σει».

Στήν Ὀρ­θό­δο­ξη Ἐκ­κλη­σί­α, τά πρω­τό­τυ­πα τῶν ἱ­ε­ρῶν εἰ­κό­νων -ὁ Χρι­στός καί οἱ Ἅ­γιοί της- δέν ἀ­πο­τε­λοῦν ἰ­δε­α­τούς τύ­πους, οὔ­τε προ­σω­πο­ποι­η­μέ­νες ἀ­ρε­τές, ἀλ­λά εἶ­ναι ἱ­στο­ρι­κά πρό­σω­πα μέ τά πο­λύ συγ­κε­κρι­μέ­να ἱ­στο­ρι­κά χα­ρα­κτη­ρι­στι­κά τους. Εἶ­ναι τά πρό­σω­πα ἐ­κεῖ­να, τά ὁ­ποῖ­α ἐ­ξό­χως προ­βάλ­λει ἡ Ἐκ­κλη­σί­α μας γιά τι­μή, ἀλλά καί γιά μί­μη­ση τῆς ἁ­γί­ας ζω­ῆς τους.

Ἡ ἀ­λή­θεια αὐ­τή ἐ­πι­βε­βαι­ώ­νε­ται καί ἀ­πό τήν προ­σω­πι­κή ἐμ­πει­ρί­α πολ­λῶν πι­στῶν, δι­α­χρο­νι­κά, ἐ­νό­σω ἡ εὐ­λα­βής θέ­α τῶν ἱ­ε­ρῶν εἰ­κό­νων ἀ­πό αὐ­τούς, τούς ὁ­δη­γεῖ σέ ζων­τα­νή σχέ­ση μέ τά εἰ­κο­νι­ζό­με­να πρό­σω­πα, τά ὁ­ποῖ­α εἶ­ναι χα­ρι­σμα­τι­κῶς πα­ρόν­τα στίς εἰ­κό­νες τους. Ἡ σχέ­ση δη­λα­δή κοι­νω­νί­ας τῶν ἑ­κά­στο­τε πι­στῶν μέ τά εἰ­κο­νι­ζό­με­να πρό­σω­πα γί­νε­ται γι’ αὐ­τούς με­το­χή ὄ­χι μό­νον ἁ­για­σμοῦ, ἀλ­λά καί πραγ­μα­τι­κῆς γνώ­σε­ως τῶν πρω­το­τύ­πων τους. Βέ­βαι­α, ἡ βι­ω­μα­τι­κή καί ἐμ­πει­ρι­κή αὐ­τή με­το­χή δέν ἀ­πο­τε­λεῖ μιά μη­χα­νι­κή δι­α­δι­κα­σί­α, ἀλ­λά προ­ϋ­πο­θέ­τει ἐ­νερ­γά πνευ­μα­τι­κά αἰ­σθη­τή­ρια καί ἁ­γι­ο­πνευ­μα­τι­κή ζω­ή.

Ἡ ἰ­δι­ά­ζου­σα σχέ­ση ἀ­νά­με­σα στούς πι­στούς καί τά εἰ­κο­νι­ζό­με­να πρό­σω­πα, ἐκ­φρά­ζε­ται κα­τε­ξο­χήν μέ τήν προ­σκύ­νη­ση τῶν ἱ­ε­ρῶν εἰ­κό­νων τους. Προ­σκυ­νοῦ­με, δη­λα­δή, τόν Χρι­στό ὡς Θε­άν­θρω­πο καί Σω­τῆ­ρα μας, τήν Πα­να­γί­α Μη­τέ­ρα Του, πού Τόν γέν­νη­σε παρ­θε­νι­κῶς, ὡς Θε­ο­τό­κο, καί ἐ­κεί­νους πού Τόν εὐ­α­ρέ­στη­σαν πλή­ρως μέ τήν ζω­ή τους, ὡς δο­ξα­σμέ­να μέ­λη Του.

Ἡ προ­σκύ­νη­ση τῶν ἁ­γί­ων εἰ­κό­νων ἐκ­φρά­ζει ὄ­χι ἁ­πλῶς τι­μή, ἀλ­λά καί φι­λί­α, φορ­τι­σμέ­νη μέ ὑ­ψη­λό βαθ­μό ἀ­γα­πη­τι­κοῦ πό­θου πρός τά εἰ­κο­νι­ζό­με­να πρό­σω­πα. Γι­’­ αὐ­τό καί ἡ ἄρ­νη­ση προ­σκυ­νή­σε­ως τῶν ἱ­ε­ρῶν εἰ­κό­νων ἑρ­μη­νεύ­τη­κε ἀ­πό τήν Ἐκ­κλη­σί­α ὡς δι­ά­σπα­ση τῆς θε­αν­θρώ­πι­νης αὐ­τῆς κοι­νω­νί­ας. Αὐ­τός εἶ­ναι καί ὁ κύ­ριος λό­γος πού κα­τα­δι­κά­στη­καν οἱ Εἰ­κο­νο­μά­χοι μέ ἔκ­πτω­ση καί ἀ­πο­κο­πή τους ἀ­πό τήν Ἐκ­κλη­σί­α.

Ἡ εἰ­κο­νο­γρα­φί­α τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας, ὅ­πως κα­θι­ε­ρώ­θη­κε ἀ­πό τήν ἁ­γι­ο­πνευ­μα­τι­κή Πα­ρά­δο­σή της, μέ τόν «ὑ­ψη­λό» χα­ρα­κτῆ­ρα καί τήν ὅ­λη τε­χνι­κή της, ἐ­πι­χει­ρεῖ νά ἐκ­φρά­σει –κα­τά τό ἀν­θρω­πί­νως δυ­να­τόν- τήν εἰ­σα­χθεῖ­σα μέ τήν ἐ­ναν­θρώ­πη­ση τοῦ Θε­οῦ Λό­γου «και­νή κτί­ση», τήν «ὄ­γδο­η ἡ­μέ­ρα» τῆς νέ­ας δη­μι­ουρ­γί­ας, μέ­σα στήν ὁ­ποί­α κεν­τρι­κή θέ­ση ἔ­χουν τό πρό­σω­πο τοῦ Θε­αν­θρώ­που Χρι­στοῦ καί τά πρό­σω­πα τῶν δο­ξα­σμέ­νων με­λῶν τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας.

Ἔ­τσι, στίς εἰ­κό­νες τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, οἱ πι­στοί συ­ναν­τοῦν τήν ἔκ­φρα­ση τῆς πνευ­μα­τι­κῆς ὁ­λο­κλη­ρώ­σε­ως τοῦ ἀν­θρώ­πι­νου προ­σώ­που, πού τήν συν­θέ­τουν ἡ ἀ­σύγ­χυ­τη ἕ­νω­ση τῆς ἀν­θρώ­πι­νης φύ­σε­ως μέ τήν ἄ­κτι­στη Χά­ρη τοῦ Ἁ­γί­ου Πνεύ­μα­τος, πρᾶγ­μα πού ἐκ­φρά­ζει στήν πρά­ξη τήν κο­ρυ­φαί­α φα­νέ­ρω­ση τοῦ πο­λι­τι­σμοῦ τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας μας.

Αὐ­τός ὁ πο­λι­τι­σμός τῆς Ἐκ­κλη­σί­ας, πού εἶ­ναι στήν πρά­ξη ὁ ἐν Ἁ­γί­ῳ Πνεύ­μα­τι πο­λι­τι­σμός τῆς ψυ­χῆς τοῦ πι­στοῦ, ἀ­πο­τε­λεῖ στήν πα­ροῦ­σα ζω­ή τόν ἀρ­ρα­βῶ­να καί τήν «ἐν πά­σῃ αἰ­σθή­σει» πρό­γευ­ση τῆς μέλ­λου­σας ἄ­κτι­στης ζω­ῆς τοῦ Τρι­α­δι­κοῦ Θε­οῦ. Κα­τά τόν ἀρ­ρα­βῶ­να αὐ­τόν, ὁ Χρι­στός, «ὁ κάλ­λει ὡ­ραῖ­ος πα­ρά πάν­τας ἀν­θρώ­πους», κο­σμεῖ τόν ἀ­να­και­νι­σμέ­νο πι­στό μέ τήν στο­λή τῆς ἄρ­ρη­της, ἄ­κτι­στης δό­ξας τῆς ὡ­ραι­ό­τη­τάς Του καί τόν ἀ­να­δει­κνύ­ει συν­δαι­τη­μό­να στή μέλ­λου­σα Βα­σι­λεί­α Του.

Σ’ αὐ­τήν τήν με­το­χή τῆς μέλ­λου­σας δό­ξας, μᾶς κα­λεῖ ἰ­δι­αί­τε­ρα σή­με­ρα ἡ Ἐκ­κλη­σί­α, καί ἔ­τσι νο­η­μα­το­δο­τεῖ τήν ση­με­ρι­νή πα­ρου­σί­α μας στήν ὀ­νο­μα­στι­κή ἑ­ορ­τή της, στήν ἑ­ορ­τή τῆς Ὀρ­θο­δο­ξί­ας.

Ἡ παρουσία μας ὅμως αὐτή εἶναι πνευματικά ἀποτελεσματική, μόνον ὅταν ἰσοβίως μετανοοῦμε καί ἐκ καρδίας συγχωροῦμε, ἐπειδή τότε μόνον ἔχουμε πρακτικῶς τήν προϋπόθεση τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης, ἡ ὁποία συνέχει καί συγκροτεῖ τό μυστηριακό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, στό ὁποῖο εἴμαστε ὀργανικά ἐνταγμένοι.

Συμβολή στό Οὐκρανικό

                           

                       

           Μιά ἐμπεριστατωμένη μελέτη
μέ ἄρτια θεολογικά καί ἱστορικά ἐπιχειρήματα
γιά τό οὐκρανικό ζήτημα.

           Πρωτοπρεσβυτέρου Ἀναστασίου Γκοτσόπουλου

                  ἐφημερίου Ἱ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Πατρῶν

         Πάτρα  4.2.2019

ΜΕΡΟΣ   Α΄

Ὑπάγεται ἡ Οὐκρανία στὴ δικαιοδοσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου;

Ἀδιαμφισβήτητα ἡ μονομερὴς ἀπόφαση τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου νὰ χορηγήσει καθεστὼς Αὐτοκέφαλης Ἐκκλησίας στὴν Οὐκρανία δημιουργεῖ σοβαρότατο ἐκκλησιαστικὸ πρόβλημα, τινάζει στὸν ἀέρα τὴν πανορθόδοξη ἑνότητα καὶ συνεργασία καὶ κλονίζει τὸ πανορθόδοξο κῦρος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ὡς συντονιστοῦ τῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν καὶ κατ’ ἐξοχὴν ἐκφραστοῦ τῆς πανορθο-δόξου ἑνότητος.

Ἀπὸ τὴ Σύνοδο Φερράρας-Φλωρεντίας στὴ Σύνοδο τῆς Κρήτης: Μελετώντας τὰ ἱστορικὰ στοιχεῖα τοῦ Οὐκρανικοῦ προβλήματος, ὅπως τὰ ἔχουν καταγράψει ἔγκριτοι ἱστορικοὶ μελετητὲς[1], διαπιστώνει κανεὶς ὅτι δημιουργήθηκε τὸ πρῶτον ὡς συνέπεια τῆς Συνόδου Φερράρας-Φλωρεντίας (1438-1439), καλλιεργήθηκε συστηματικὰ καὶ μεθοδικὰ ἐπὶ αἰῶνες μὲ τὴν Οὐνία (Σύνοδος Βρέστης, 1596) καὶ ὁλοκληρώθηκε σήμερα ὡς συνέπεια τῆς Συνόδου τῆς Κρήτης (2016)[2]. Καὶ τότε, πίσω ἀπὸ τὴ διαίρεση τῶν Ὀρθοδόξων βρίσκονταν οἱ πολιτικὲς σκοπιμότητες ποὺ ἔσυραν τοὺς Βυζαντινοὺς στὴν Ἰταλία νὰ ὑπογράψουν τὴν ψευτοένωση μὲ τὸν πάπα, ἀλλὰ καὶ σήμερα πίσω ἀπὸ τὴ χορήγηση τοῦ Αὐτοκεφάλου βρίσκονται καὶ πάλι πολιτικὲς καὶ γεωστρατηγικὲς σκοπιμότητες. Δὲν ἔχει συμβεῖ στὴν ἱστορία χορήγησης Αὐτοκεφάλου τέτοια ἔντονη, φορτικὴ καὶ ὠμὴ παρέμβαση γιὰ χορήγησή του ἀπὸ πολιτικὲς δυνάμεις ἐκτός τῆς ἴδιας τῆς ἐνδιαφερόμενης χώρας. Αὐτὸ ὑποδηλώνουν χωρὶς ἀμφιβολία οἱ εὐχαριστίες τοῦ Οὐκρανοῦ Προέδρου Ποροσένκο στὶς ΗΠΑ γιὰ τὴν «ἐνεργὸ ὑποστήριξή τους στὴ διαδικασία χορήγησης τοῦ αὐτοκεφάλου»[3]. Ἄλλωστε, οὔτε οἱ ἴδιες οἱ ΗΠΑ ἔχουν τὸν παραμικρὸ δισταγμὸ νὰ δηλώσουν ὅτι «οἱ Ἡνωμένες Πολιτεῖες τῆς Ἀμερικῆς ὑποστηρίζουν τὴν χορήγηση αὐτοκεφαλίας στὴν Οὐκρανικὴ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», ὅπως ἀναφέρει σὲ ἀνακοίνωσή της ἡ ἐκπρόσωπος Τύπου τοῦ Ὑπουργείου Ἐξωτερικῶν τῶν ΗΠΑ Χίθερ Νάουερτ[4]. Γιατί νὰ τὸ κρύψωμεν, ἄλλωστε...

Ἀποκαλυπτικὴ ἐπ’ αὐτοῦ εἶναι καὶ ἡ δήλωση τοῦ νέου “Προκαθημένου” Ἐπιφανίου ὅτι “ὑπῆρξε μία κομβικῆς σημασίας στήριξη ἀπὸ τὶς ΗΠΑ καὶ στὸ πλαίσιο αὐτό, πιστεύω ὅτι θὰ διατηρήσουμε ἐπαφὴ γιὰ νὰ διασφαλίσουμε ὅτι ἡ αὐτοκεφαλία τῆς Οὐκρανικῆς Ἐκκλησίας θὰ ἔχει τὴν ἴδια ὑποστήριξη καὶ στὸ μέλλον»[5]. Ἡ δήλωση αὐτὴ εἶναι παράλληλα καὶ τραγικὴ διότι ἀποκαλύπτει τὸ πνευματικὸ ἀδιέξοδο τῆς «Αὐτοκέφαλης» Ἐκκλησίας καὶ τοῦ ἰδίου τοῦ τάχα καὶ «Μητροπολίτου Κιέβου» Ἐπιφανίου. Τί θλιβερό! ἐκκλησιαστικὸς «ἡγέτης» νὰ ὁμολογεῖ δημόσια ὅτι στηρίζει τὶς ἐλπίδες του ὅτι τὴν «αὐτοκεφαλία» τους θὰ τὴ διασφαλίσουν οἱ ΗΠΑ!  Σημαίνει μεταξὺ ἄλλων ὅτι ἡ νέα «Αὐτοκέφαλη» ἀποδέχεται τὸ ρόλο μαριονέτας στὰ χέρια τῶν «προστατριῶν» της Δυνάμεων τοῦ κόσμου τούτου μὲ καταστροφικὲς συνέπειες γιὰ τοὺς πιστοὺς καὶ ὁλόκληρη τὴν Ὀρθοδοξία. Οὐσιαστικὰ ἀποδέχεται τὸ ρόλο τοῦ “ἐκπροσώπου” τῶν Δυτικῶν Δυνάμεων στὴν οἰκογένεια τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται… Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο κατανοεῖται καὶ ἡ δήλωση τοῦ «Προκαθημένου» Ἐπιφανίου ἀναφορικὰ μὲ τὰ δικαιώματα τῶν σοδομιστῶν, κίναιδων κλπ ΛΟΑΤ: «Φυσικά, εἶμαι ὑπὲρ τῆς ἔναρξης μεταρρυθμίσεων στὴν ἐκκλησία γιὰ νὰ μὴν ὑπάρχει συντηρητισμός, γιὰ νὰ ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τὴν Ρωσικὴ παράδοση καὶ γιὰ νὰ εἶναι ἡ ἐκκλησία ἀνοιχτή καὶ ἕνας πνευματικὸς ὁδηγὸς γιὰ τὸν Οὐκρανικὸ λαό. Κινούμαστε πρὸς τὴν Εὐρώπη καὶ συνεπῶς θὰ πρέπει νὰ ἀπομακρυνθοῦμε ἀπὸ τὴν συντηρητικὴ Ρωσικὴ παράδοση. Ἡ Ἐκκλησία θὰ πρέπει νὰ εἶναι πιὸ ἀνοιχτή, διότι ἡ Ρωσικὴ Ὀρθοδοξία εἶναι πολὺ συντηρητικὴ … Αὐτὸ εἶναι ἕνα δύσκολο ζήτημα τὸ ὁποῖο δὲν πρέπει νὰ προβάλουμε στὴν ἀρχὴ τοῦ ταξιδιοῦ μας, διότι γνωρίζετε τὸν τρόπο ποὺ ἡ Οὐκρανικὴ κοινωνία ἀντιλαμβάνεται αὐτὸ τὸ θέμα. Τώρα πρέπει νὰ ἐργαστοῦμε πάνω σε αὐτὸ γιὰ νὰ τὸ δεχτεῖ ἡ Οὐκρανικὴ κοινωνία. Εἶναι μιὰ μακρὰ πορεία. Θὰ συζητήσουμε καὶ θὰ ἀναζητήσουμε ἀπαντήσεις σὲ αὐτὰ τὰ περίπλοκα ζητήματα»[6].  Ποιὸς ἀμφιβάλλει ὅτι ἀπὸ τέτοιους «προκαθημένους»[7] καὶ «μείζω τούτων ὄψει» ἢ ἐπὶ τὸ λαϊκότερον,  καὶ μὴ χειρότερα…  

Ἀπὸ ἱστορικο-κανονικῆς πλευρᾶς ἔχουν τεθεῖ, μεταξὺ ἄλλων, δύο βασικὰ ζητήματα, ἀπὸ τὴ μελέτη τῶν ὁποίων κρίνεται ἐν πολλοῖς ἡ κανονικότητα ἢ μὴ τῆς χορηγήσεως τοῦ Αὐτοκεφάλου:

1. Ἡ Ἐκκλησία τῆς Οὐκρανίας ὑπάγεται κανονικὰ στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἢ στὸ Πατριαρχεῖο τῆς Ρωσίας;  καὶ

2. Δικαιοῦται τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο νὰ χορηγεῖ τὸ Αὐτοκέφαλο κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο;

«Τό μυστήριο τοῦ θανάτου καί τά μετά θάνατον»

Πανοσιολογιωτάτου Ἀρχιμ. Ἀθανασίου Ἀναστασίου

Προηγουμένου Ἱερᾶς Μονῆς Μεγάλου Μετεώρου

«Τό μυστήριο τοῦ θανάτου καί τά μετά θάνατον»

Ὁμιλία στήν ΓΕΧΑ Τρικάλων, Πέμπτη 7 Φεβρουαρίου 2019

«Τίς ἐ­στιν ἄν­θρω­πος ὅς ζή­σε­ται καί οὐκ ὄ­ψε­ται θά­να­τον;»[1]­.

Τό ἐ­ρώ­τη­μα αὐ­τό τοῦ ψαλ­μω­δοῦ ἀ­πο­τε­λεῖ ταυ­τό­χρο­να τήν βε­βαι­ό­τη­τα, ἀλ­λά καί τήν βα­θειά ἀ­γω­νί­α τοῦ ἀν­θρώ­που, πού τόν ἀ­κο­λου­θεῖ σέ ὅ­λη τήν ἐ­πί­γεια ζω­ή του. Τό ἐ­ρώ­τη­μα τοῦ θα­νά­του, ὅ­πως καί τῆς ζω­ῆς, ἀ­πα­σχο­λεῖ δι­α­χρο­νι­κά τόν ἄν­θρω­πο, ἀ­πό τήν ἀρ­χαι­ό­τη­τα μέ­χρι καί σή­με­ρα. Ἀ­πο­τε­λεῖ τήν μό­νι­μη πη­γή τῶν ἀμ­φι­βο­λι­ῶν καί τῆς ἀ­γω­νί­ας του· γε­ννᾶ ἐ­ρω­τη­μα­τι­κά καί ἀ­δι­έ­ξο­δα· δη­μι­ουρ­γεῖ ἐ­να­γώ­νια δι­λή­μμα­τα· τρο­φο­δο­τεῖ καί ἀ­να­πα­ρά­γει τήν κε­νό­τη­τα καί τό ἀ­νι­κα­νο­ποί­η­το.

Τί εἶναι ὁ θάνατος

Γιὰ τὴ συ­νη­θι­σμέ­νη ἀν­τί­λη­ψη τοῦ κό­σμου, ἀ­πο­τε­λεῖ τήν τρα­γι­κό­τε­ρη ἐκ­δή­λω­ση τῆς ζω­ῆς τοῦ ἀν­θρώ­που, ἀ­φοῦ ση­μαί­νει τόν βί­αι­ο καί ὁ­ρι­στι­κό τερ­μα­τι­σμό της. Ὁ Πλά­τω­νας ἔ­λε­γε ὅ­τι φι­λο­σο­φί­α εἶ­ναι ἡ με­λέ­τη τοῦ θα­νά­του[2]. Τό φαι­νό­με­νο τοῦ θα­νά­του εἶ­ναι τό με­γα­λύ­τε­ρο πρό­βλη­μα τοῦ ἀν­θρώ­που, ἀλ­λά καί ὁ­λό­κλη­ρης τῆς δη­μι­ουρ­γί­ας.

Σύμ­φω­να μέ τήν ἰ­α­τρι­κή, θά­να­τος εἶ­ναι ἡ ὁ­ρι­στι­κή παύ­ση ὅ­λων τῶν βι­ο­λο­γι­κῶν λει­τουρ­γι­ῶν πού ὑ­πο­στη­ρί­ζουν τήν δι­α­βί­ω­ση ἑ­νός ὀρ­γα­νι­σμοῦ. Γιά τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία ὁ θάνατος εἶναι ἕνα μυστήριο. Εἶναι τό μυστήριο τοῦ χωρισμοῦ ἤ τῆς ἐξόδου τῆς ψυχῆς ἀπό τό σῶμα καί ἡ μετάβαση ἀπό τόν φθαρτό ὑλικό κόσμο στήν αἰώνια ζωή.

Τό ὅλο θέμα, βεβαίως, εἶναι τεράστιο καί δέν μπορεῖ νά περιοριστεῖ στά πλαίσια τῆς παρούσης ὁμιλίας. Θά παρουσιασθεῖ, ὅμως, διεξοδικά σέ κάποιο ἀντίστοιχο ἔντυπο πού θά ἐκπονηθεῖ καί θά κυκλοφορήσει σύντομα. Στό ἔντυπο αὐτό θά συμπεριλαμβάνονται ὅλα τά σχετικά πατερικά κείμενα καί θεολογικά βοηθήματα, στά ὁποῖα θά μπορεῖ κανείς νά ἀνατρέξει. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος πού κάποιες ἀπό τίς πτυχές του θά ἀναπτυχθοῦν μόνον ἐπιγραμματικά ἤ καί θά παραλειφθοῦν. Ἄλλωστε, ὁ ἴδιος ὁ χαρακτήρας καί τό περιεχόμενο τοῦ θέματος, προσθέτουν μία ἐπιπλέον δυσκολία τόσο στήν ἑρμηνεία καί τήν ἀνάπτυξή του ὅσο καί στήν κατανόησή του.

Ὀρθόδοξη κοσμολογία καί ἀνθρωπολογία

Γιά νά, προσεγγίσουμε, ὅμως, καλύτερα τό μυστήριο τοῦ θανάτου, τήν αἰτία καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο εἰσῆλθε ὁ θάνατος στήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου καί τήν κτίση, θά πρέπει νά ἀναφερθοῦμε συνοπτικά στά βασικά χαρακτηστικά τῆς ὀρθοδόξου κοσμολογίας καί κυρίως τῆς ὀρθοδόξου ἀνθρωπολογίας.

Στήν ἀρχή τοῦ κατά Ἰωάννη Εὐαγγελίου διαβάζουμε: «Ἐν ἀρ­χῇ ἦν ὁ Λό­γος καί ὁ Λό­γος ἦν πρός τόν Θε­όν[3]». Μι­λώ­ντας, βε­βαί­ως γι­ά τόν Θε­ό, ἀ­να­φε­ρό­μα­στε φυ­σι­κά στήν ὕ­παρ­ξη καί ὄ­χι στήν δη­μι­ουρ­γί­α τοῦ Θε­οῦ. Ὁ Θε­ός δέν δη­μι­ουρ­γεῖ­ται, ἀλ­λά ὑ­πάρ­χει πρίν ἀ­πό κά­θε ἄλ­λη δη­μι­ουρ­γί­α, ὑ­πάρ­χει πρίν ἀ­πό τόν χρό­νο καί ἔ­ξω ἀ­πό τόν χρό­νο. Σύμ­φω­να μέ τήν ὀρ­θό­δο­ξη δι­δα­σκα­λί­α, ὁ Θε­ός εἶ­ναι ἄ­ναρ­χος, ἄ­κτι­στος, ἀ­τε­λεύ­τη­τος, ἀΐδιος, ἀπερινόητος, ἀπερίγραπτος, ἀνεξιχνίαστος, ἀθέατος, ἀνείδεος, ἄρρητος, ἀπρόσιτος, ἀνόμοιος, ἀφιλοσόφητος, ἀνέκφραστος, ἀχώρητος, καί πάντων ἐπέκεινα.

Ὁ Θεός δέν εἶ­ναι δη­μι­ούρ­γη­μα, ἀλλά ὁ Δημιουργός τοῦ σύμπαντος κόσμου. Δημιουργεῖ τόν κόσμο κινούμενος ἀ­πό τήν ἄ­πει­ρη ἀ­γά­πη καί εὐ­σπλα­χνί­α Του. Γι­ά τήν δη­μι­ουρ­γί­α τοῦ κό­σμου ὁ Θε­ός δέν χρη­σι­μο­ποι­εῖ κά­ποι­α προϋ­πάρ­χου­σα ὕ­λη, δέν με­τα­πλά­θει ἤ ἀ­να­δη­μι­ουρ­γεῖ κά­τι πού ἤ­δη ὑ­πῆρ­χε, ἀλ­λά δη­μι­ουρ­γεῖ τά πάντα ἐξαρ­χῆς, ἐκ τοῦ μή ὄ­ντος. Γι’ αὐτό καί εἶναι παντελῶς ἀνυπόστατες, ἐπιπόλαιες καί ἀφελεῖς οἱ ποικίλες ὑλιστικές θεωρίες πού ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ ὕλη εἶναι δῆθεν αὐθύπαρκτη ἤ ὅτι δῆθεν αὐτοοργανώθηκε καί ἐξελίχθηκε σέ δημιουργία τοῦ σύμπαντος.

Κρίσεις για την Κρίση

Πραγματοποιήθηκε σήμερα 27 Ιανουαρίου, στην εκδήλωση του συλλόγου ''Μετεώρων Λιθόπολις'' για την κοπή της πίτας επι τη ενάρξει του νέου έτους, ομιλία του πανοσιολογιωτάτου Ἀρχιμανδρίτου Αθανασίου Αναστασίου με θέμα: "Κρίσεις γα την Κρίση". Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σταγών και Μετεώρων κ.κ. Θεόκλητος.

Ἡ ἀ­πο­ψι­νή ἐκ­δή­λω­ση τοῦ συλ­λό­γου «Μετεώρων Λιθόπολις» στό ξεκίνημα τοῦ νέου ἔτους, μᾶς δί­δει τήν εὐ­και­ρί­α μιᾶς πο­λύ­τι­μης πνευ­μα­τι­κῆς συ­ναν­τή­σε­ως καί ἀ­να­στρο­φῆς μέ ἀ­δελ­φούς ἐν Κυ­ρί­ῳ ἀ­γα­πη­τούς καί ἀ­λη­θι­νούς φί­λους, πού μᾶς ἑ­νώ­νει ὁ κοι­νός μας πό­θος γιά τήν σω­τη­ρί­α μας, ἡ κοι­νή μας ἐ­πι­θυ­μί­α καί προ­σπά­θεια νά πλη­σι­ά­σου­με τόν Κύ­ριό μας Ἰ­η­σοῦ Χρι­στό, νά Τόν γνω­ρί­σου­με ἀ­λη­θι­νά καί νά ἀ­πο­δε­χθοῦ­με τό θέ­λη­μά Του στήν ζω­ή μας.

Ἡ κοινή μας αὐτή πορεία καί προσπάθεια, ἀποκτᾶ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά στίς μέρες μας, καθώς ἡ πίστη καί ἡ παράδοσή μας βάλλονται πανταχόθεν καί ἐπιχειρεῖται ἡ ἄμεση καί βίαιη ἀπορθοδοξοποίηση τῆς πατρίδος μας καί τοῦ λαοῦ μας. Ἐπιχειρεῖται καί ἐνεργεῖται καθημερινά ἡ ἀποδυνάμωση κάθε θεσμοῦ, κάθε συνεκτικοῦ κυττάρου καί κάθε ὑγιοῦς συστατικοῦ τῆς κοινωνίας μας, τῆς ἱ­στο­ρί­ας, τοῦ ἔθνους μας καί τῆς φυ­λῆς μας.

Γιά τόν λόγο αὐτό καί ἐπιλέξαμε ἀπόψε νά θέσουμε ὡς καθοδηγό μας στίς σκέψεις, πού θέλουμε νά μοιραστοῦμε μαζί σας, ἕναν ἀπό τούς πλέον χαρισματικούς καί βιωματικούς ἐκφραστές τῆς ἑλληνορθοδόξου παραδόσεώς μας, τόν κυρ-Φώτη τόν Κόντογλου, πού μέ τήν καυστική του πένα -ἐδῶ καί δεκαετίες- στιγμάτισε τήν ἀλλοτρίωση τῆς πατρίδος μας γράφοντας μέ διορατικότητα καί προφητικό λόγο, πού εἶναι ἀπόλυτα ἐπίκαιρος καί στίς μέρες μας.

Ἔγραφε χαρακτηριστικά:

«Λοιπόν, σήμερα βρισκόμαστε σὲ ἐλεεινὴ κατάσταση, κι ἂς μὴ τὸ λέμε, ζητώντας παρηγοριὰ στὴ φασαρία μιᾶς ψεύτικης ζωῆς. Ἡ ἀπιστία εἶναι θρονιασμένη μέσα στὴν καρδιά μας, καὶ γύρω της εἶναι τὰ παιδιά της, ἡ ἀπελπισία, ἡ πνευματικὴ νάρκη, ἡ ἀναισθησία, ὁ φόβος, ἡ ἀδιαφορία, ἡ ψευτοπαρηγοριά, ἡ μικρολογία, ἡ καχυποψία, τὸ συμφέρον, τὸ μῖσος, ἡ ἀσπλαχνία... Ποῦ νὰ βρεθεῖ κανένας νὰ πορεύεται στὴ ζωή του μ’ ἕναν ὑψηλὸν σκοπό, μὲ σταθερότητα καὶ ἐλπίδα! Σπάνιο πράγμα. Οἱ σημερινοὶ ἄνθρωποι ἔχουνε γίνει οἱ περισσότεροι κάποια πλάσματα ἄδεια ἀπὸ κάθε ζωντανὴ ἰδέα, ποὺ νὰ τοὺς κάνει νὰ ἀρμενίζουνε μέσα στὸ πέλαγος τῆς ζωῆς χαρούμενοι καὶ ζωηροί, σὰν τὸ καράβι ποὺ εἶναι φορτωμένο μὲ καλὸ φορτίο, καί, γεμάτο ἐλπίδα καὶ λαχτάρα, τραβᾶ κατὰ τὸ περιπόθητο λιμάνι, ἀνάμεσα σὲ ξέρες κι ἄγρια βραχόνησα»[1].

Το Άγιον Όρος συμμετέχει στο συλλαλητήριο για την Μακεδονία

Την διεξαγωγή δημοψηφίσματος προ της κυρώσεως της Συμφωνίας των Πρεσπών ζήτησε η Ιερά Κοινότητα του Αγίου Όρους κατά την έκτακτη σύναξή της σήμερα, Πέμπτη 17 Ιανουαρίου, όπου και ανακοίνωσε την απόφασή της να παρευρεθεί δι' εκπροσώπων της στο συλλαλητήριο της 20ής Ιανουαρίου. 

"Το Άγιον Όρος θεωρεί ως περιφρόνηση της ιστορίας και της αληθείας την αναγνώριση «μακεδονικής γλώσσης» και «μακεδονικής εθνικότητος» υπό της Ελληνικής Πολιτείας εις το γειτονικό Κράτος''.

Διαβάστε την σχετική ανακοίνωση:

Η Ιερά Κοινότης του Αγίου Όρους εν συνεχεία της από 26ης Ιουνίου 2018 ανακοινώσεως αυτής, με την οποία είχε εκφρασθεί η αντίθεσίς της πρός την υπογραφείσα Συμφωνία των Πρεσπών, μετά την επικείμενη κατάθεση της Συμφωνίας πρός ψήφιση από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, τονίζει εκ νέου ότι το Άγιον Όρος θεωρεί ως περιφρόνηση της ιστορίας και της αληθείας την αναγνώριση «μακεδονικής γλώσσης» και «μακεδονικής εθνικότητος» υπό της Ελληνικής Πολιτείας εις το γειτονικό Κράτος.

Ζητεί από την Ελληνική Κυβέρνηση να σεβασθεί την βούληση του Ελληνικού λαού προχωρώντας εις την δειξαγωγή δημοψηφίσματος προ της κυρώσεως τής Συμφωνίας, δεδομένου ότι με αυτήν παραχωρείται το ιστορικό όνομα της Μακεδονίας εις γειτονικό έθνος με όλες τις συνέπειες τούτου. Επομένως θα πρέπει οπωσδήποτε να εκφρασθεί ο Ελληνικός λαός.

Επίσης η Ιερά Κοινότης απεφάσισε να αποστείλει εκπροσώπους της εις την συγκέντρωση διαμαρτυρίας, η οποία διοργανώνεται εις Αθήνας την ερχομένη Κυριακή, 20ή Ιανουαρίου, ενώνοντας την φωνή του Αγίου Όρους με την φωνή των Ελλήνων κατά της σχεδιαζομένης κυρώσεως της Συμφωνίας.

Δεόμενοι προς τον Θεόν και προς την προστάτιδα του Αγιωνύμου Τόπου Κυρίαν Θεοτόκον να διαφυλάττουν το Γένος μας, ποιούμεν υστάτην έκκλησιν προς τα μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου, έστω και κατά την εσχάτην στιγμήν, να μην προχωρήσουν εις την κύρωση της Συμφωνίας, προ της διενεργείας δημοψηφίσματος.

Άπαντες οι εν τη κοινή Συνάξει Αντιπρόσωποι και Προϊστάμενοι

των είκοσιν Ιερών Μονών του Αγίου Όρους Άθω.

Έφτασε, αδέλφια, η ώρα.

Έφτασε, αδέλφια, η ώρα.

Γ. Μηλιώτης, εκπαιδευτικός

«Όταν μου πειράξουν την πατρίδα και τη θρησκεία μου, θα μιλήσω, θα’ νεργήσω κι’ ό,τι θέλουν ας μου κάνουν» (Στρατηγός Μακρυγιάννης)

Έφτασε αδέλφια η ώρα. Η μεγάλη ώρα της ομολογίας, η μεγάλη της Κρίσεως ώρα!

Έφτασε η ώρα να φωνάξουμε δυνατά με όλη τη δύναμη της ψυχής μας και να απαιτήσουμε δικαιοσύνη και σεβασμό στην Ιστορία αυτού του αιματοβαμμένου τόπου, της αγαπημένης μας πατρίδας.

Έφτασε η ώρα να διαλαλήσουμε προς κάθε κατεύθυνση και με κάθε τρόπο ότι δεν ανεχόμαστε άλλο την κοροϊδία, ότι δεν συμμετέχουμε στα βρώμικα παιχνίδια των ισχυρών, ότι δεν συμφωνούμε στην επιχειρούμενη μειοδοσία των αρχόντων.

Έφτασε η ώρα να προτάξουμε τα στήθια μας και να πολεμήσουμε γενναία για την υπεράσπιση του Δικαίου και της Αλήθειας, να διατρανώσουμε την αντίθεσή μας, να αγωνιστούμε σθεναρά για την προάσπιση των αξιών του Γένους μας.

Έφτασε η ώρα να μιλήσουμε κι εμείς, να απευθυνθούμε στους κυβερνήτες και με λεβεντιά και ανδρειοσύνη να ζητήσουμε να σταματήσει το ψέμα και το ξεπούλημα, να σταματήσει η δοσοληψία και η συναλλαγή, να σταματήσει η προδοσία.

Έφτασε η ώρα να διαφεντέψουμε στη γη μας. Να γίνουμε νοικοκυραίοι στα σπίτια μας, κύριοι και όχι δούλοι. Αφέντες κι όχι σκλάβοι.

Έφτασε η ώρα να σηκωθούμε όρθιοι, γενναίοι και δυνατοί, μαχητικοί και αποφασισμένοι. Να φωνάξουμε για την πατρίδα, να φωνάξουμε για τη Μακεδονία, να φωνάξουμε για το όνομά μας, την καταγωγή μας, τη γλώσσα μας, την ταυτότητά μας.

Έφτασε αδέλφια η ώρα.

Έφτασε η ώρα να μιλήσουμε, να ‘νεργήσουμε. Κι ότι θέλουν ας μας κάνουν.

Επιστολή-κόλαφος από 12 πανεπιστημιακούς για τη συμφωνία των Πρεσπών

Ανοικτή επιστολή με την οποία αναλύουν τα γκρίζα σημεία της συμφωνίας για το «Μακεδονικό», στέλνουν 12 καθηγητές Πανεπιστημίου. Στην επιστολή που δημοσιεύει το in.gr οι πανεπιστημιακοί αναφέρονται στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία», στα λάθη της ελληνικής διπλωματίας και στις αντιφάσεις της εξωτερικής πολιτικής.

Ανοικτή επιστολή με την οποία αναλύουν τα γκρίζα σημεία της συμφωνίας για το «Μακεδονικό», στέλνουν 12 καθηγητές Πανεπιστημίου. Στην επιστολή που δημοσιεύει το in.gr οι πανεπιστημιακοί αναφέρονται στο όνομα «Βόρεια Μακεδονία», στα λάθη της ελληνικής διπλωματίας και στις αντιφάσεις της εξωτερικής πολιτικής.

Αναλυτικά η επιστολή έχει ως εξής:

Η δημόσια συζήτηση για την αποδοχή και την αναγκαιότητα της συμφωνίας των Πρεσπών μεταξύ Ελλάδας και ΠΓΔΜ περιλαμβάνει τρεις βασικές ανακρίβειες, οι οποίες πρέπει να αποκατασταθούν.

Το αδιέξοδο της διπλωματίας δεν οφειλόταν στην έλλειψη τόλμης ή ευφυΐας. Για 25 χρόνια το βάρος των διαπραγματεύσεων έπεσε στην εξεύρεση μιας μικτής ονομασίας, η οποία θα χαρακτήριζε και τη νέα χώρα και το έθνος που την κατοικεί και τη γλώσσα που ομιλείται, βάσει της αντίληψης ότι οι λαοί δίνουν την ονομασία τους στις χώρες και τις γλώσσες και όχι το αντίστροφο. Αυτή ήταν η κόκκινη γραμμή τής ελληνικής διπλωματίας και από πουθενά δεν προκύπτει ότι υπήρξε ποτέ διαφορετική προσέγγιση. Δεν μπορούσε να την παραβλέψει καμιά κυβέρνηση, διότι, ασχέτως των επιστημονικών προσεγγίσεων, η ιστορία αποτελεί, πέρα από κάθε αμφιβολία, τη ραχοκοκαλιά του ελληνικού έθνους και θέμα εξαιρετικά μεγάλης ευαισθησίας στον ελληνικό Βορρά, στην ελληνική Μακεδονία.